ایمپکت فاکتور چیست؟

ایمپکت فاکتور چیست؟ معتبر بودن مجلات در زمینه‌های تخصصی مختلف با فاکتورهای مختلفی سنجیده می‌شود. از جمله فاکتورهای بسیار مهم و پرکاربرد جهت سنجش کیفیت علمی مجلات، ایمپکت فاکتور یا ضریب تاثیر مجلات است .

از ایمپکت فاکتور برای مقایسه مجلات مختلف در یک زمینه خاص استفاده میشود و این پارامتر عملا پر استفاده ترین روش طبقه بندی ارزش مجلات علمی و آکادمیک، می باشد. به گونه ای که مجلات با ایمپکت فاکتور بالاتر به عنوان مجلات بهتر طبقه بندی می شوند و بسیاری از دانشگاه ها برای دخالت دادن مقاله در رتبه بندی اساتید یا دانشجویان مقادیر حداقل مورد نیاز برای ایمپکت فاکتور در نظر می گیرند.

البته چون محاسبه ایمپکت فاکتور با در نظر گرفتن کل مقالات انجام می گیرد، به تنهایی برای رتبه بندی تک تک مقالات کافی نیست. 

ایمپکت فاکتور یا ضریب تاثیر مقاله چیست؟

ضریب تأثیر یا Impact Factor درواقع میزان تأثیری است که یک مقاله بر مقالات بعدی می‌گذارد. Impact Factor که به‌اختصار به آن IF می‌گویند شاخصی کمّی است که میزان ارجاع (رفرنس دهی) به مقالات یک ژورنال را نشان می‌دهد. ایمپکت فکتور نشان می‌دهد که به یک مقاله منتشرشده، چند بار رجوع شده است؛ و برآورد نسبت میزان عددی استنادها به تعداد مقالات چاپ‌شده در یک سال در یک ژورنال به‌خصوص را در نظر می‌گیرد. ایمپکت فکتور هنگامی‌که چندین ژورنال در زمینه‌های مشابه در اختیاردارید می‌توان فرایند مقایسه‌ی ارزش و اعتبار آن‌ها را ساده سازد و ارزیابی قابل قبولی را از هر ژورنال ارائه می‌دهد. این شاخص مختص مجلاتی (ژورنال‌هایی) است که مقالات معتبر علمی را در زمینه‌های گوناگون انتشار می‌دهند.

 ایمپکت فاکتور یک مجله چگونه محاسبه می شود؟

فرضا اگر در سال ۲۰۱۰ جمعاً ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۲۰۰۸ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۲۰۰۹ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد، ضریب تاثیر یا ایمپکت فاکتور آن مجله از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می‌آید که ۰٫۸۰ است. یعنی به طور متوسط هر مقالهٔ آن نشریه ۰٫۸۰ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است. بنابراین ایمپکت فاکتور تابع یک دوره سه ساله است که دو سال آن برای چاپ مقاله  و سال سوم مربوط به ارجاعات به مقالات دو سال قبل است.

ایمپکت فاکتور چیست؟

بهترین شاخص برای ارزیابی ایمپکت فاکتور

ایمپکت فاکتور با اینکه یکی از شاخص های اصلی اعتبار و کیفیت مجلات به حساب می‌رود. اما شاخص کافی نیست و باید از شاخص های دیگری نیز استفاده شود. برای سنجش اعتبار ژورنالها ایمپکت فکتور با وجود اعتبار بسیار بالا محدودیت هایی نیز دارد. ولی با این حال بهترین شاخص برای ارزیابی و اعتبار سنجی ژورنالهای موسسه تامسون رویترز به حساب می‌آید. یکی از دشوارترین امور تحقیقاتی است که هر دانش‌پژوهی به دنبال آن است و انتشار مقاله علمی معتبر در ژورنال‌هایی حتی با ایمپکت‌ فکتور پایین، یک موفقیت علمی و تحقیقاتی محسوب خواهد شد.

ایمپکت فاکتور چند خوبه ؟

ضریب تاثیر و یا ایمپکت فکتور بسیار مهم است. اما باید توجه داشته باشید که ضریب تاثیر در هر حوزه علمی دارای مفهومی خاص خود است. به عنوان مثال نمی توان ضریب تاثیر بخش پزشکی را با مهندسی مقایسه کرد زیرا بالاترین ضریب تاثیر در غده شناسی حدودا ۱۵۰ است در حالی که بالاترین ضریب تاثیر در مهندسی عمران حدود ۵ است.  زمانی که مفاهیم مانند ایمپکت فکتور را بشناسید دیگر چنین سوالی نخواهید پرسید. زیرا این سوال از پایه اشتباه است.

بالاترین ایمپکت فاکتور متعلق به کدام مجلات است؟

سه ژورنال برتر از لیست مجلات دارای بالاترین ایمپکت فاکتور هستند،  ژورنال New England Journal of Medicine توسط Massachusetts Medical Society، در کشور ایالات متحده و از سال ۱۸۱۲ به صورت هفتگی در حال چاپ می‌باشد. در چند سال اخیر این مجله در اغلب اوقات در لیست برترین مجلات با ایمپکت فاکتور بالا قرار داشته است.  ایمپکت فاکتور این مجله در طول دوره ده ساله همواره بالاتر از ۴۵ بوده است و در سال ۲۰۱۶ نیز به رقم بسیار بالای۷۲/۴ رسیده است

ایمپکت فاکتور چیست؟

لیست مجلات با ایمپکت فاکتور بالا

در فهرست زیر، لیستی از مجلات با ایمپکت فاکتور بالا را می‌بینید که به ترتیب از بالاترین ایمپکت فاکتور مرتب شده‌اند.

عدد ایمپکت فاکتور چند است؟

ضریب تاثیر مجلات علمی یک شاخص مقایسه‌ای است. نمی‌توان بدون درنظر گرفتن رتبه مجلات، عدد معینی را به‌ عنوان یک عدد قابل اتکا معرفی کرد. اما می‌توان ایمپکت فاکتور مجلات برتر در هر سال را به عنوان یک معیار قابل قیاس درنظر گرفت. به طور مثال در سال ۲۰۱۷ موسسه کلاریوِیت آنالیتیکس در گزارش سالانه JCRجدولی از اعداد را نیز منتشر کرد که در آن نشان می داد از بین حدود ۱۳۰۰۰ مجله ای که در دو سال مورد بررسی قرار گرفته اند کمتر از ۲ درصد از آن‌ها توانسته‌اند رنج ایمپکت فاکتور ۱۰ یا بالاتر را کسب کنند، همچنین کمتر از ۵ درصد از کل مجلات، ایمپکت فاکتور ۶ و یا بالاتر بدست آورده‌اند. به این ترتیب می‌توان ادعا کرد ضریب تاثیر بالاتر از ۲٫۵ عدد مناسبی باشد.

ایمپکت فاکتور چیست؟

انواع ایمپکت فاکتور

در حال حاضر تقسیم‌بندی استانداردی برای معرفی انواع ایمپکت فاکتور وجود ندارد و سایت‌های مختلف، شاخص‌های گوناگونی را به عنوان انواع ایمپکت فاکتور معرفی کرده‌اند . برخی از شاخص‌هایی که با آن‌ها آشنایی داریم، در رده انواع ایمپکت فاکتور معرفی شده‌اند و این در حالی است که اغلب دانشجویان و محققان از این موضوع مطلع نیستند و برای بررسی اعتبار و کیفیت یک مجله علمی تنها به امتیاز مجله از منظر خود ایمپکت فاکتور (IF) توجه می‌کنند. این ضرایب یا شاخص‌ها را می‌توانیم به ترتیب زیر نام ببریم:

ایمپکت فاکتور مجله یا (Journal Impact Factor (JIF

شاخص اچ یا H-Index

شاخص جی یا G-Index

امتیاز آیگن فاکتور یا Eigen Factor Score

ایمپکت فاکتور مجله یا (Journal Impact Factor (JIF

ایمپکت فاکتور یا ضریب تاثیر مجله تنها بازتابی از تعداد استنادات بر مطالب علمی یک مجله به طور میانگین و بدون در نظر گرفتن وزن خاصی برای این استنادات در اختیار ما قرار می‌دهد. مجله با ایمپکت فاکتور بالا، دارای تعداد استنادات بالایی خواهد بود.

برای محاسبه این ضریب، تعداد استنادات به مطالب مجله مد نظر در دو سال اخیر را بر تعداد کل مطالب علمی منتشر شده در همان دو سال تقسیم می‌کنند. به عنوان مثال برای محاسبه ایمپکت فاکتور یک مجله در سال ۲۰۱۰ در صورتی که تعداد دفعات استناد به مقالات علمی در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ برابر ۲۰۰ بوده باشد و کل مقالات قابل استناد منتشر شده در طول این دو سال برابر ۷۳ عدد باشد، با تقسیم عدد ۲۰۰ بر ۷۳، عدد ۲٫۷۳ را به عنوان ایمپکت فاکتور مجله به دست می‌آوریم.

برای آگاهی از میزان ایمپکت فاکتور مجلات، می‌توانید با داشتن شماره ISSN مربوط به مجله مد نظر به سایت ژورنال هاب مراجعه کنید و اطلاعات کافی را به دست آورید.

ایمپکت فاکتور چیست؟

ایمپکت فاکتور با شاخص اچ یا H-Index

این شاخص به جای تمرکز بر کل مقالات علمی یک مجله، به کیفیت علمی یکی از نویسندگان مجله اشاره می‌کند. به هر میزان که این شاخص برای نویسنده عدد بیشتری را نمایش دهد، ارزش علمی وی بیشتر خواهد بود. در رابطه با دسترسی به میزان این شاخص نیز می‌توانید همانند ایمپکت فاکتور از سایت ژورنال هاب بهره ببرید.

ایمپکت فاکتور با شاخص جی

این شاخص می‌تواند به عنوان مکملی برای اچ ایندکس معرفی گردد. با این تفاوت که تعداد استنادات برای مقالات یک نویسنده برای وی امتیاز مثبت تلقی می‌شود. این شاخص به این دلیل به وجود آمده است که محققان متوجه شدند در ارزیابی نویسندگان مقالات، به تعداد استنادات به نوشته‌های آنها توجه چندانی نمی‌شود.

برای محاسبه این شاخص لیستی از مقالات را به ترتیب نزولی با توجه به تعداد استنادات دریافت شده مرتب می‌کنند، جی ایندکس برابر یک عدد (g) است که به تعداد g عدد از مقالات نویسنده حداقل دارایG² استناد باشند.

ایمپکت فاکتور با آیگن فاکتور

این شاخص نیز می‌تواند از انواع ایمپکت فاکتور یاد شود؛ داشتن آیگن فاکتور بالا می‌تواند نشان از این باشد که مجله دارای تعداد کمتری از خود استنادی بوده است.  جهت آگاهی از میزان آیگن فاکتور نیز می‌توانید همچون اچ ایندکس و ایمپکت فاکتور از سایت ژورنال هاب بهره ببرید.

ایمپکت فاکتور چیست؟

چگونه مقاله مان را در نشریه معتبر ایمپکت دار چاپ کنیم؟

ضریب تأثیر یا Impact Factor درواقع میزان تأثیری است که یک مقاله بر مقالات بعدی می‌گذارد. Impact Factor که به‌اختصار به آن IF می‌گویند شاخصی کمّی است که میزان ارجاع (رفرنس دهی) به مقالات یک ژورنال را نشان می‌دهد. ایمپکت فکتور نشان می‌دهد که به یک مقاله منتشرشده، چند بار رجوع شده است؛ و برآورد نسبت میزان عددی استنادها به تعداد مقالات چاپ‌شده در یک سال در یک ژورنال به‌خصوص را در نظر می‌گیرد. ایمپکت فکتور هنگامی‌که چندین ژورنال در زمینه‌های مشابه در اختیاردارید می‌توان فرایند مقایسه‌ی ارزش و اعتبار آن‌ها را ساده سازد و ارزیابی قابل قبولی را از هر ژورنال ارائه می‌دهد. این شاخص مختص مجلاتی (ژورنال‌هایی) است که مقالات معتبر علمی را در زمینه‌های گوناگون انتشار می‌دهند. لازم به ذکر است که عدد شاخص Impact Factor برای یک نشریه پزشکی، فقط قابل‌مقایسه با همان زمینه علمی است و نمی‌توان IF مجله پزشکی را با IF مجله فنی و مهندسی مقایسه کرد.

چاپ مقاله ISI در ژورنالهای دارای ایمپکت فاکتور (JCR)

چاپ مقالات ISI که دارای ایمپکت فکتورهای مختلفی هستند، یکی از دشوارترین امور تحقیقاتی است که هر دانش‌پژوهی به دنبال آن است و چاپ مقاله علمی پژوهشی معتبر در ژورنال‌هایی حتی با ایمپکت‌ فکتور پایین، یک موفقیت علمی و تحقیقاتی محسوب خواهد شد. ایمپکت فکتور، یک عدد بر مبنای فرمول ریاضی است و برای هر ژورنالی به سادگی قابل تعریف و محاسبه است و محاسبه آن مستقل از آی اس آی بودن می باشد